„Apelujemy o poszanowanie wody”. Pracownicy RPN przypominają o coraz bardziej widocznych anomaliach pogodowych

Z dokumentu wynika, że tegoroczny maj był trzecim z rzędu: suchym i ciepłym miesiącem tej wiosny. Średnia miesięczną temperatura wynosiła 15,3 st. C. Oznacza to, iż był to miesić cieplejszy o 1,8 st. C od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Niepokoić może jednak coś innego.

„Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła zaledwie 31,9 mm i była o 50 mm (ponad 60 proc.) niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca” – czytamy w raporcie. „Odnotowano zaledwie cztery dni z opadem deszczu (...). Z końcem lutego zakończył się trwający od grudnia ub. roku okres odbudowy zasobów wód podziemnych i powierzchniowych. Zwierciadło wody w głównym, kredowym poziomie wodonośnym, w przeciągu miesiąca obniżyło się o 18 cm, a w okresie ostatnich trzech miesięcy spadek zwierciadła sięgną 0,5 m”.

Co to oznacza? RPN już w 2021 roku opublikował raport pt. „Stan po burzy – jak odbudowują się zasoby wodne Roztoczańskiego Parku Narodowego”. Autorami tego (oraz kolejnych, także ostatniego) dokumentu byli: Bogusław Radliński i Przemysław Stachyra z RPN. Dane klimatyczno-hydrologiczne zgromadzili w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez park.

Czytamy tam, iż po serii dokuczliwych, suchych lat (2015-2019) i „małośnieżnych” lub bezśnieżnych zim (2019-2020) przebieg zjawisk pogodowych zahamował negatywny trend. Z kolejnych raportów RPN wynikało, że susza nie dawała za wygraną. Jednak zauważono także m.in., iż przepływ strumienia Świerszcz (zasila on m.in. popularne Stawy „Echo”), mimo niewielkich wahań w 2022 r., utrzymał się na poziomie najwyższym od 2015 roku. To mogło budzić nadzieję na poprawę sytuacji. Jak ona wygląda teraz?

„W (podziemnychh) utworach czwartorzędowych miesięczny spadek był mniejszy (16 cm) z wyraźnie widocznym przejściowym wzrostem retencji po okresie obfitszych opadów” – czytamy w raporcie. „Należy tu podkreślić, że zwierciadło wody w główny poziomie utrzymuje się nadal w strefie stanów wysokich. Zasilanie płytszych poziomów wód podziemnych i powierzchniowych pozostających w łączności hydraulicznej z głównym poziomem jest dość intensywne. Stąd też natężenie przepływu strumienia „Świerszcz” w maju było stosunkowo wysokie mimo dużego niedoboru opadów".

Z raportu wynika, iż średni miesięczny przepływ strumienia „Świerszcz” wyniósł 42 l/s. To nie oznacza, że nie ma powodów do niepokoju.

„Znacznie gorzej wygląda sytuacja w ekosystemach zależnych od wody opadowej” – czytamy dalej w raporcie. „Na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych obniżył się do stanów nie notowanych dla miesiąca maja od 2012 roku. Pomiary meteorologiczne i hydrologiczne, które realizujemy w zlewni strumienia Świerszcz (...), mimo, iż reprezentują one niewielki skrawek Roztocza, dobrze korespondują w aspekcie wynikowym z danymi gromadzonymi przez państwowe instytucje naukowe (głównie IMGW). I tak jak one z poziomu krajowego apelują, tak i my – z poziomu parku narodowego na Roztoczu także – o zrozumienie i przyjęcie do wiadomości zachodzących zmian klimatycznych, które dzieją się na naszych oczach”.

Bo zdaniem autorów raportu anomalie pogodowe są coraz bardziej czytelne. „Dlatego też apelujemy również o poszanowanie kluczowej dla funkcjonowania ekosystemów (i oczywiście człowieka) wody, której, jak można bez trudu wyczytać w naszych raportach, brakuje nawet w jednym z najbardziej (przynajmniej niegdyś) obfitym w opady miesiącu roku: maju – napisali w najnowszym raporcie Bogusław Radliński i Przemysław Stachyra.